ตุ๊กตาดารุมะที่เห็นทั่วไปนั้นล้วนมีความหมายแอบแฝงอยู่ ซึ่งเป็นความหมายในทางคติธรรมของชาวญี่ปุ่น ขนคิ้วของตุ๊กตาดารุมะเปรียบเสมือน “นกกระเรียน” ส่วนหนวดเคราเปรียบเสมือน “กระดองเต่า” ซึ่งในความหมายของ นกกระเรียน และเต่าก็คือ การมีชีวิตที่ยืนยาว ทำให้ตุ๊กตาดารุมะเป็นเหมือนตัวแทนแห่งความโชคดี และสุขสงบ
ส่วนสาเหตุที่ตุ๊กตาดารุมะส่วนใหญ่ถูกทาสีด้วยสีแดง เป็นเพราะในสมัยก่อน พระโพธิธรรมทรงสวมจีวรที่มีสีแดง จึงทาสีตัวลำตัวดารุมะให้เป็นสีแดง อีกทั้งสีแดงยังเป็นสีที่คนญี่ปุ่นเชื่อว่า สามารถขับไล่ภูตผีปีศาจ และโรคร้ายต่างๆได้ ซึ่งคนญี่ปุ่นนิยมให้ตุ๊กตาดารุมะเป็นของขวัญแก่เด็กๆ เพราะเชื่อว่าจะทำให้เด็กๆ แข็งแรง และปลอดภัยจากเคราะห์ร้าย
นอกจากนี้ ที่ตุ๊กตาดารุมะมีลักษณะคล้ายตุ๊กตาล้มลุก เพราะสื่อถึงความหมายอีกอย่างหนึ่งให้คนได้คิดกันก็คือ “ไม่ว่าจะล้มกี่ครั้ง ก็สามารถลุกกลับขึ้นมาได้เสมอ” ซึ่งตรงกับสำนวนญี่ปุ่นว่า “ล้มเจ็ดครั้ง ลุกแปดหน”

ที่ตุ๊กตาดารุมะไม่มีลูกตาดำก็เพราะเจ้าของต้องเป็นผู้แต้มเองเพื่อเอาไว้ขอพรให้เป็นจริง โดยวิธีการขอพรคือ จะต้องใช้หมึกดำวาดตาข้างขวาก่อนเพียง 1 ข้าง แล้วตั้งใจอธิษฐานถึงถึงสิ่งที่หวังอยากจะให้เป็นจริง และเมื่อวันที่พรสมปรารถนา ให้เราวาดลูกตาข้างซ้ายเติมเข้าไป จากนั้นก็จะนำตุ๊กตาดารุมะที่มีดวงตาครบสมบูรณ์วางไว้บนที่สูง ซึ่งคนญี่ปุ่นจะนิยมไว้บนหิ้งบูชา และหันหน้าตุ๊กตาดารุมะไปทางทิศใต้
เมื่อครบหนึ่งปี ตุ๊กตาดารุมะจะหมดวาระหน้าที่ ถึงเวลาที่ควรนำไปทิ้งไม่ว่าพรจะสมปรารถนาหรือไม่ โดยวิธีการทิ้งคือส่งคืนให้กับศาลเจ้า หรือทางที่ดีให้นำไปเผาในเทศกาลที่จัดขึ้นโดยเฉพาะ ไม่ควรทิ้งลงถังขยะเพราะตุ๊กตาดารุมะเปรียบเสมือนของสูงของคนญี่ปุ่น สำหรับใครที่ไม่สะดวกเดินทางนำตุ๊กตาดารุมะไปทำลายด้วยตนเอง ศาลเจ้าญี่ปุ่นก็มีบริการรับฝากไปรษณีย์ให้บริการ
 

เทศกาลมะเอบะชิ ฮัตซึอิจิ มัทสึริ (Maebashi Hatsuichi Matsuri), กุมมะ (Gunma) เมืองที่ได้ชื่อว่าผลิตตุ๊กตาดารุมะมากที่สุดในประเทศญี่ปุ่นคือเมืองทากาซาคิ (Takasaki) ในจังหวัดกุมมะ (Gunma) แต่เทศกาลทำลายตุ๊กตาดารุมะอย่าง เทศกาลมะเอบะชิ ฮัตซึอิจิ มัทสึริ (Maebashi Hatsuichi Matsuri) ที่โด่งดังนั้นกลับถูกจัดขึ้นที่เมืองมะเอะบะชิ(Maebashi)เป็นเทศกาลเก่าแก่มาตั้งแต่ช่วงต้นศตวรรษ1,600โดยผู้ร่วมงานจะนำตุ๊กตาดะรุมะตัวเก่ามาที่ศาลเจ้ามะเอบะชิฮะจิมังกู (Maebashi Hachimangu) เพื่อร่วมพิธีเผาทำลายในเปลวไฟศักดิ์สิทธิ์ในช่วงเวลา 10:00 – 11:30 น. ตามความเชื่อที่ว่าเทพไฟจะช่วยนำสิ่งศักดิ์สิทธิ์กลับคืนสู่สรวงสวรรค์ และช่วยขับไล่โรคภัยไข้เจ็บทั้งปวง หลังจากนั้นปีศาจเท็นกูซึ่งเปรียบเสมือนร่างทรงของเทพเจ้า และสิงโตผู้ขับไล่วิญญาณชั่วร้ายจะเคลื่อนที่ไปพร้อมขบวนแห่ซุ้มเทพเจ้า ประสานเสียงตะโกนเพื่อนำทุกคนสู่ช่วงไฮไลท์ของเทศกาลหากใครที่มีโอกาสได้ไปเที่ยวกุมมะ (Gunma) ลองแวะร่วมอังไฟ และขอพรให้พบเจอกับปีใหม่ที่จะถึงนี้ด้วยสุขภาพร่างกายที่แข็งแรง ไม่เจ็บไข้ได้ป่วยตลอดปี นอกจากนี้ยังสามารถเพลิดเพลินไปกับร้านค้าจำหน่ายตุ๊กตาดะรุมะและเครื่องรางต่าง ๆ กว่า 600 แห่งได้ตลอดทั้งวัน